Probiotics

Probiotyki - właściwości lecznicze, rodzaje i źródła

W odpowiedzi na rosnącą świadomość znaczenia mikrobioty jelitowej dla zdrowia człowieka oraz związane z tym pytania zadawane nam przez konsumentów przedstawiamy cykl artykułów napisanych przez dr n. biol. med. Patrycję Szachtę - Dyrektor ds. naukowych Centrum Medycznego Vitaimmun w Poznaniu. Artykuły przedstawiają aktualny stan wiedzy dotyczący fizjologicznej roli mikrobioty przewodu pokarmowego, jak również czynników, które mogą wpływać korzystnie lub nie - na jej skład i funkcję.
Treść artykułów ma charakter popularnonaukowy i nie odnosi się do działania leczniczego produktu Lakcid Forte opisanego w jego Charakterystyce.

Moda na probiotyki nie mija, co więcej – sięgamy po te preparaty coraz chętniej. Wynika to głównie z faktu, iż zawarte w probiotykach prozdrowotne bakterie mają szereg korzystnych właściwości, dzięki czemu wywierają pożądany wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu.

 

Probiotyk - definicja

Czym więc jest ten modny "probiotyk"? Pod tym pojęciem kryją się żywe drobnoustroje – najczęściej bakterie - które podawane w odpowiedniej liczebności (minimum 109 jtk/g preparatu) korzystnie wpływają na mikroflorę jelita i w konsekwencji na zdrowie przyjmującej je osoby. Na polskim rynku najpopularniejsze są preparaty zawierające szczepy bakterii kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus czy Bifidobacterium. Należy jednak podkreślić, iż nie każdą bakterie Lactobacillus czy Bifidobacterium można uznać za probiotyczną. Określone właściwości prozdrowotne są bowiem szczepozależne. Z tego względu wybierając probiotyk należy zawsze kierować się jego właściwościami probiotycznymi charakterystycznymi dla określonego szczepu. Przykładowo, mieszanka szczepów Lactobacillus rhamnosus Pen, E/N, Oxy jest skuteczna w profilaktyce biegunki podróżnych, osłania też mikroflorę jelitową w trakcie stosowania antybiotykoterapii.

 

Cechy dobrego probiotyku

Nie ma jednego uniwersalnego probiotyku, który działa na każdy problem zdrowotny. Probiotyk wybierajmy więc w sposób celowany.

Do pozostałych kryteriów stawianych dobrej jakości probiotykom należą ponadto:

  1. ludzkie pochodzenie (bakterie zawarte w preparatach probiotycznych zostały wyizolowane z ludzkiego przewodu pokarmowego, dzięki czemu mogą przejściowo kolonizować przewód pokarmowy)
  2. bezpieczeństwo stosowania (probiotyki należą do grupy GRAS – czyli rozpoznanych jako bezpieczne)
  3. odporność na niekorzystne warunki panujące w górnych odcinkach przewodu pokarmowego (działanie soku żołądkowego i kwasów żółciowych), celem dotarcia do miejsca docelowego działania czyli jelita grubego
  4. zdolność do adherencji – czyli łączenia się z komórkami nabłonka jelita
  5. antagonizm bakteryjny - czyli zdolność wypierania drobnoustrojów chorobotwórczych z przewodu pokarmowego

Działanie bakterii probiotycznych musi zostać potwierdzone w prawidłowo zaprojektowanych badaniach klinicznych. Wówczas mamy pewność, iż sięgamy po preparat wysokiej jakości, który przyczyni się do poprawy naszego zdrowia. Szczególnie godne polecenia są probiotyki zarejestrowane jako leki.

 

Właściwości probiotyku

Głównym zadaniem probiotyku jest odbudowa uszkodzonej mikroflory jelitowej. Z tego względu najczęściej sięgamy po opisywane preparaty gdy zaistnieją czynniki uszkadzające ekosystem jelita – czyli w trakcie i po antybiotykoterapii, w trakcie biegunek wirusowych czy bakteryjnych oraz planując podróż do krajów o niższym poziomie higieny – co grozi wystąpieniem biegunki podróżnych.

Wszyscy wiemy jak ważna jest prawidłowa mikroflora dla harmonijnego funkcjonowania naszego organizmu. W tym kontekście probiotyk może być postrzegany jako produkt na "uszkodzony mikrobiom" lub działający profilaktycznie, zapobiegając rozwojowi dysbiozy jelitowej.

 

Rodzaje probiotyków

Oprócz popularnych na polskim rynku probiotyków doustnych istnieją także probiotyki ginekologiczne, których stosowanie przyczynia się do zachowania bądź odbudowy prawidłowej mikroflory pochwy. Szczepy w nich zawarte zostały wyizolowane z układu moczowo – płciowego zdrowych kobiet, a same preparaty mają postać doustną bądź dopochwową.

Preparat probiotyczny wysokiej jakości można zakupić wyłącznie w aptece, a nie w sklepie spożywczym. Warto to podkreślić, ponieważ panuje nieuzasadniony medycznie pogląd, iż rolę probiotyku może spełniać określona żywność, np. fermentowane produkty mleczne (jogurty, kefiry, mleka acidofilne) bądź kiszonki.

Jak wspomniano wcześniej, probiotyk to bakteria wyizolowana z przewodu pokarmowego o udokumentowanych w badaniach właściwościach prozdrowotnych, zatem bakterie z rodzaju Lactobacillus zawarte w kiszonkach lub jogurtach nie mogą spełniać roli probiotyku – mimo podobnej nazwy rodzajowej.

Więcej o probiotykach »

AUTOR:
Dr n. biol. med. Patrycja Szachta

  • Stopień doktora nauk biologicznych uzyskała w trakcie studiów doktoranckich w Klinice Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Autorka licznych publikacji medycznych w czasopismach polskich i zagranicznych oraz rozdziałów w monografiach naukowych. Dyrektor ds. naukowych w Centrum Medycznym VitaImmun. Posiada wieloletnie praktyczne i teoretyczne doświadczenie z zakresu utajonych nadwrażliwości pokarmowych oraz zaburzeń mikroflory jelitowej.

  • Piśmiennictwo: 
    1. Jach M., Łoś R., Maj M., Malm A.: Probiotyki – aspekty funkcjonalne i technologiczne. Post Mikrobiol 2013; 52 (2): 161 – 170. 
    2. Schrezenmeir J., de Vrese M.: Probiotics, prebiotics, and syn-biotics. Adv. Biochem. Engin/Biotechnol. 111, 1–66 (2008). 
    3. Report on Dra|ing Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food. Joint FAO/WHO Working Group, London, Ontario, Canada, 30 kwietnia – 1 maja 2002.
    4. Sleator R.D.: Probiotic therapy – recruiting old friends to fight new foes. Gut Pathogens, 2, 5 (2010). 
    5. Szajewska H.: Probiotyki w Polsce – kiedy, jakie i dlaczego? Gastr. Klin. 2, 1–9 (2010). 

LAK/036/08-2019

KOMUNIKAT OD PRODUCENTA

Szczepy Lactobacillus rhamnosus obecne w produkcie leczniczym Lakcid Forte, podobnie jak inne bakterie kwasu mlekowego kolonizują śluzówkę jelit i normalizują skład mikroflory przewodu pokarmowego zwłaszcza po jego wyjałowieniu w wyniku stosowania antybiotykoterapii.
Nie należy przypisywać produktowi Lakcid Forte działań oraz zastosowań innych niż wskazane w punktach 4.1 oraz 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego.
Produkt Lakcid Forte wskazany jest do stosowania:

  • W leczeniu wspomagającym w czasie i po antybiotykoterapii
  • W leczeniu poantybiotykowego zapalenia jelit ze szczególnym uwzględnieniem leczenia wspomagającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy oraz leczenia nawracającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy
  • W zapobieganiu biegunce podróżnych

Antybiotykoterapia:

Historia probiotyków – od starożytności do współczesności
Obserwując rosnącą w ostatnich latach popularność probiotyków, większość z nas uważa ...
Co to znaczy, że probiotyki są szczepozależne - czyli jak dopasować probiotyk do określonej choroby?
Wszyscy chcemy być jak najzdrowsi – z tego względu często sięgamy po rozmaite preparaty o...
Probiotyki w trakcie i po zakończeniu antybiotykoterapii
Rola mikroflory jelitowej – czyli zespołu drobnoustrojów zasiedlających przewód pokarmowy...